środa, 6 stycznia 2021

Różnice pomiędzy Labradorem, a Golden Retrieverem

Golden Retriever i Labrador Retriever to rasy psów, które podbiły serca psiarzy na całym świecie. Zobacz za co łączy a co dzieli te kochane psy.

Golden Retriever i Labrador to rasy psów, które są do siebie bardzo podobne zaczynając od nazwy „Retriever”, przez wspólne cechy na morfologii kończąc. Wiele osób nadal nie potrafi odróżnić tych psów. W tym artykule przedstawione zostały podobieństwa i różnice obu ras.

Historia Labrador Retrievera

Pochodzenie tej rasy nie jest jasno udokumentowane. Mówi się, że została zapoczątkowana w Nowej Fundlandii w prowincji Nowa Fundlandia i Labrador w Kanadzie. Stamtąd pochodzą pierwsze osobniki bardzo podobne eksterierowo do Labradora. Inni zauważają , że rasa tak ma pewne cechy wspólne z San Juan Spanielami oraz angielskimi, portugalskimi i irlandzkimi psami dobrze pracującymi w wodzie. W XIX wiecznej Anglii Labrador Retriever zaczął odgrywać znaczącą rolę podczas polowań. Płk Peter Hawker i hrabia Malmesbury zaczyna go wystawiać w próbach polowych. To ten osobnik stał się protoplastą tej rasy. W 1916 r. założono pierwszy klub rasy: „Labrador Retriever Club”.

Historia Golden Retrievera

W XIX w w Szkocji Lord Tweedmouth zaczął selekcjonować swoje psy aby stworzyć wyjątkową rasę: chętną do pracy z człowiekiem, nie bojącą się wody i trudnych warunków atmosferycznych. W tym celu połączył żółtego retrievera z wodnym spanielem Tweed. Otrzymane szczenięta krzyżował z innymi rasami takimi jak ogar i seter irlandzki. W 1913 roku po raz pierwszy żółty pies myśliwski został uznany za rasę przez Kennel Club UK a w w 1920 roku narodził się Golden Retriever.Zarówno Golden jak i Labrador należą do bardzo przyjaznych człowiekowi ras psów.

Golden Retriever i Labrador Retriever chociaż są stosunkowo podobnymi rasami pod względem eksterieru, to istnieje kilka cech różniących te psy.

Różnice fizyczne między Labradorem a Goldenem.

Wygląd Labrador Retrievera

Labrador Retriever to pies mocnej budowy, o średnim wzroście, harmonijny i proporcjonalny w każdym szczególe. Wysokość samca w kłębie to 56 do 57 cm a samic 54 do 46 cm. Umaszczenie występuje zawsze jednolite. Jest to czerń, brąz wątrobiany lub czekoladowy i kremowy zwany biszkoptowym. Sierść jest gładka, szorstka i krótka z gęstym nieprzemakalnym podszerstkiem. Labrador z racji tego, że ma tendencje do gubienia większej ilości sierści niż Golden powinien być szczotkowany codziennie. Oczy u labradora mogą być brązowe w rożnych odcieniach.

Wygląd Golden Retrievera

Podobnie jak labrador, Golden jest psem średniej wielkości o harmonijnym i mocnej budowie. Rozmiar samca w kłębie to 56 do 61 cm a samic 51 do 56 cm. Tak więc bywają osobniki wyższe niż labradory. W umaszczeniu Labradora i Goldena występują istotne różnice. Labrador mógł występować w trzech kolorach natomiast Golden ma szatę złotą w różnych odcieniach. Od jasno kremowej do koloru ciemnego złota. Sierść Goldena jest jedwabiście gładka, falista z charakterystycznymi piórami na „portkach” i przednich łapach. Goldeny jak i Labradory zrzucają sierść dwa razy do roku. Oczy Goldena są zawsze ciemnoczekoladowe. Obecnie występują dwie linie hodowlane Golden Retrievera: angielska i amerykańska z kanadyjską.

Charakter Labrador Retrievera

Temperament Labradora jest niezwykły. To bardzo inteligentny pies lojalny i towarzyski. Wyróżnia się niezwykłą cierpliwością wobec dzieci. Jest bardzo zrównoważony i łagodny wobec ludzi i innych gatunków zwierząt. Nie nadaje się na stróża ponieważ wszystkich ludzi traktuje po przyjacielsku. Labrador uwielbia wodę i nie przepuści żadnej okazji do kąpieli. Labrador to pies wszechstronny dobrze odnajdujący się w nowych sytuacjach. Z racji silnej budowy pies ten może być wykorzystywany do szukania i ratowania ludzi w trudnym terenie. Jego dobry zmysł węchu pozwala mu odnajdywać narkotyki, materiały wybuchowe, zagubione przedmioty dlatego wykorzystywany jest często przez służby mundurowe. Pies ten nie jest odporny na hałasy, powinien być do tego przygotowywany od wieku szczenięcego. Bez tych treningów staje się nerwowy i szczekliwy.

Charakter Golden Retrievera

Golden Retriever ma temperament podobny do Labradora. Jak każdy retriever jest skory do pracy z człowiekiem. Niezwykle delikatny wobec dzieci, toleruje inne zwierzęta w swoim otoczeniu. Jest psem inteligentnym, posłusznym, o niezwykłych predyspozycjach do pracy. Według klasyfikacji Stanleya Corena jest to czwarta najbardziej inteligentna rasa na świecie. To psy bardzo wrażliwe. Wymagają dużo uwagi ze strony właściciela. Bez długich spacerów staja się nerwowe i niespokojne. Goldeny uwielbiają wodę i są doskonałymi pływakami. Niezwykle zręcznie aportują z wody. Goldeny są bardzosocjalne dlatego nowe sytuacje nie napawają ich stresem i z łatwością aklimatyzują się w nowych warunkach.

Różnice i cechy wspólne między labradorem a Goldenem

Obie rasy mogą mieszkać w małym mieszkaniu pod warunkiem zapewnienia im przynajmniej trzech spacerów dziennie co daje w sumie ok 2 godz. zabaw i ruchu.

Oba psy wspaniale dogadują się z dziećmi, są nieocenionymi towarzyszami ich zabaw. Natomiast Golden z racji swojej delikatniejszej postury i ruchów jest właściwszy dla małych dzieci.

Chociaż obie rasy są bardzo inteligentne Golden wymaga większej uwagi przy szkoleniu i potrzebuje większej stymulacji rozwojowej umysłu.

Po osiągnięciu dojrzałości Labrador bywa bardziej hałaśliwy, ma większą tendencję do oszczekiwania niż Golden, który jest spokojniejszy. Przy szkoleniu należy zwrócić na to baczną uwagę.

Oba psy żyją ok 10 lat, nie mniej jednak to starszych labradorów bywa więcej niż Goldenów.

Psy te mają podobne choroby o podłożu genetycznym jednak to Golden Retriever z racji swojej postury mniej choruje na stawy niż labrador. Choroby oczu występują tak samo u obu ras. Objawiają się w każdym wieku dlatego ważne są wizyty kontrolne u lekarza weterynarii. Labrador przejawia też większą tendencje do otyłości. Labradory kochają jeść dlatego w tym przypadku stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety jest konieczne.

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

środa, 27 listopada 2019

Wybrane ciekawostki o kotach

Wybrane ciekawostki o kotach


Autor: Jacek Kisilewicz


Kocie wąsy działają jak receptory uczuć. Przywiązują się one bezpośrednio do mięśni i układu nerwowego kota, dostarczając mu informacji o otaczającym go świecie. Jeśli przytniesz wąs kota, to może on stać się zdezorientowany i przestraszony. Oto wyjątkowe ciekawostki o kotach.


Koty i ludzie są razem od prawie 10000 lat.

Mózg kota jest w 90% podobny do mózgu człowieka.

Większość kotów nie ma rzęs.

W 2004 roku francuscy archeolodzy odkryli na Cyprze grób kota sprzed 9500 lat.

Koty spędzają 70% swojego życia śpiąc.

Słuch przeciętnego kota jest co najmniej pięć razy bardziej intensywny niż słuch dorosłego człowieka.

Podczas gdy koty są urocze, mogą też być trochę dziwaczne. Zyskały one wyjątkową zdolność do oczarowania nas i jednocześnie mistyfikacji. Ale to właśnie dziwne rzeczy odróżniają je od reszty królestwa zwierząt, fascynując nas każdego dnia.

Koty mają po pięć palców na każdej przedniej łapie, ale tylko cztery na tylnej.

Pod względem rozwoju, pierwszy rok życia kota jest równy pierwszym 15 latom życia człowieka. Po drugim roku życia kot ma 25 lat. Po tym, każdy rok życia kota jest równy około 7 latom życia człowieka.

Koty mają dłuższą pamięć niż psy.

Najbogatszy kot na świecie miał 7 milionów funtów. Nazywał się Blackie.

Koty były święte w starożytnym Egipcie. Kiedy umierały, Egipcjanie mumifikowali je. Każdy, kto skrzywdził kota, był zabity.

Koty wydają ponad 100 różnych dźwięków, podczas gdy psy wydają tylko około 10 dźwięków.

Naukowiec Isaac Newton jest znany z obliczonej grawitacji, ale uważa się również, że wynalazł drzwiczki dla kotów.

Koty oszczędzają energię, śpiąc średnio od 13 do 14 godzin dziennie.

Najcięższy kot domowy w historii ważył aż 21 kilogramów.

Koty mogą obracać uszy o 180 stopni.

Na świecie jest ponad 500 milionów kotów domowych.

Kot nie widzi bezpośrednio tego co ma pod nosem.

Koty mogą nawadniać się dzięki słonej wodzie. Nerki kota są wystarczająco wydajne, aby odfiltrować sól i wykorzystywać wodę do nawadniania.

Przeciętnie koty żyją od 12 do 15 lat.

Kot był burmistrzem miasta Alaski przez 20 lat. Pomarańczowy kot był burmistrzem Talkeetna, małego miasteczka na Alasce przez 20 lat. Choć nie posiadał żadnej władzy ustawodawczej, był kochany zarówno przez miejscowych, jak i osoby które odwiedzały miasto.


Źródło: https://fajnepodroze.pl/ciekawostki-o-kotach/

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

Urlop z psem – czy to dobry pomysł?

Urlop z psem – czy to dobry pomysł?


Autor: Adam Zapolski


Kiedy zbliża się okres wakacji, natychmiast przychodzi refleksja, co zrobimy z psem, udając się na urlop. Wziąć go ze sobą, oddać do psiego hotelu czy poprosić rodzinę o pomoc? Jest kilka opcji do wyboru, a Ty musisz zdecydować się na tę, która zapewni Tobie i Twojemu psu komfort.


Pakujemy walizki i psa

Kiedy zdecydowaliśmy się na zabranie naszego kochanego pupila ze sobą, musimy pamiętać o paru istotnych kwestiach.

  1. Wybierając się na wakacje za granicę, koniecznie musisz wyrobić psu paszport. Dokument wystawi Ci weterynarz i będzie on służył psiakowi do końca życia.
  2. Pies musi mieć wszczepiony mikroczip. W razie zaginięcia naszego czworonoga, odnalezienie go będzie dużo łatwiejsze. Zabieg jest bezbolesny oraz bezinwazyjny, trwa kilka sekund i wykonuje go weterynarz. Po zaczipowaniu, można zarejestrować psa w specjalnej bazie.
  3. Zabierając psa, należy pamiętać również o szczepieniach. Najważniejsze z nich, to te przeciw wściekliźnie. Powinno zostać wykonane dopiero po zaczpiowaniu psa. Można także, zdecydować się na szczepienia przeciw różnym chorobą zakaźnym, ale nie jest to wymagane.

Samochód czy samolot?

Najlepszym środkiem transportu dla naszego psa, będzie samochód. Jest to miejsce, które zna i zapewnia możliwość postoju co parę godzin, aby pies mógł „rozprostować nogi”. Kiedy przewozimy go w aucie, musimy pamiętać o bezpieczeństwie. Możemy psiaki transportować w specjalnych klatkach lub przypiąć szelkami. Zabierzmy ze sobą jego ulubioną zabawkę oraz przysmaki dla psa. Podróż nie będzie wówczas wydawała się długa i nudna. Miejmy też na uwadze, aby chronić psa przed słońcem. Załóżmy specjalne osłony na okna. Zabierając psa na wakacje samochodem, powinniśmy wziąć pod uwagę, czy mamy wystarczająco miejsca. Daleka podróż musi przebiegać komfortowo dla Ciebie, Twojej rodziny i przede wszystkim psa.

Decydując się na lot samolotem, przeanalizujmy oferty różnych przewoźników. Każdy z nich oferuje inne warunki. Opcje są dwie. Nasz pupil będzie z nami na pokładzie samolotu albo w luku bagażowym — w specjalnym miejscu do przewożenia zwierząt. Niewątpliwie lot będzie dla psa wielkim przeżyciem, niekoniecznie miłym. Oczywiście zależy to od wielu czynników. Od rasy psa, jego charakteru, itp.

Psia walizka

Pakując się na wakacje, nie możesz zapomnieć o psim bagażu. Co powinna zawierać walizka przeznaczona dla Twojego pupila? Po pierwsze smycz obrożą i kaganiec – zestaw niezbędny na spacer np. po plaży. Należy mieć na uwadze, że nie wszędzie czworonogi mogą biegać luzem i są miejsca, które wymagają trzymania psiej dyscypliny. Po drugie woreczki na odchody — o porządek trzeba dbać również na wakacjach. Po trzecie zapakuj zabawki, którymi Twój psiak się chętnie bawi. Można też pomyśleć o zabraniu jego posłania, jednak nie jest to konieczne. Oczywiście rzecz najważniejsza to naturalne przysmaki dla psa. Okażą się niezbędne podczas podróży, zabawy czy spaceru.

Wybierając się z psem na wakacje, powinniśmy zaopatrzyć się w psią apteczkę. Niech znajdą się tam uniwersalne krople do oczu, coś do dezynfekcji ran oraz przyrząd, którym szybko i łatwo usuniemy kleszcza. Przed wyjazdem warto też sprawdzić, gdzie w pobliżu znajduje się weterynarz.

Zakwaterowanie

Na urlopie większość czasu spędzamy na świeżym powietrzu. Zakwaterowanie w dużej mierze traktujemy docelowo jako nocleg. Jednak jadąc z psem na wakacje, powinniśmy pomyśleć o dostosowaniu warunków dla niego. Nie zmuszajmy go przez cały dzień do siedzenia w pokoju. Warto znaleźć miejsce, w którym zwierzęta będą mile widziane i być może również dla nich przewidziane są jakieś atrakcje. Dobrze byłoby, żeby pokój posiadał taras bądź balkon, na którym nasz pies chętnie się schłodzi wieczorem.

Pies na wakacjach wymaga takiej samej opieki jak na co dzień. Spacery w ciągu dnia, jedzenie, zabawa – to rzeczy, które będziesz musiał robić, również na urlopie. Jeżeli nie wyobrażasz sobie rozstania za swoim czworonogiem, zabierz go ze sobą i spędźcie aktywnie czas. Natomiast, jeśli jesteś zwolennikiem leniwego wypoczywania przy basenie z książką w ręku, a codzienne obowiązki na czas wakacji odstawiasz w kąt, wówczas zastanów się, gdzie Twojemu psu będzie najlepiej.

Psi hotel czy znajomi?

W ostatnich latach powstało bardzo dużo hoteli dla psów. Oferują one czworonogom nocleg z wyżywieniem lub bez a ich właścicielom spokojną głowę na wakacjach. Zanim oddamy psa w dane miejscu, upewnijmy się jakie warunki w nim panują. Każdy psi hotel będzie się czymś różnił. Szukając odpowiedniego, skupmy się na tym, co jest dla nas istotne. Wybierzmy tak, aby w spokoju odpoczywać i nie martwić się o naszego pupila.

Zawsze możemy zostawić psa znajomym. Jednak wypadałoby wziąć pod uwagę, że o ile weekend z psem dla ludzi, którzy go nie mają, będzie dobrym bodźcem do aktywnego spędzenia czasu, to już tydzień lub dwa niekoniecznie. Zanim oddamy więc psa, zastanówmy się, czy chcemy obarczyć kogoś tak wielką odpowiedzialnością.

Wakacje to czas zabawy, odpoczynku i zwiedzania. Będąc szczęśliwym posiadaczem psa, wybierając się na urlop, zawsze musimy wziąć go pod uwagę. Bez względu na charakter wyjazdu, pies będzie najszczęśliwszy blisko nas. Jednak nie kierujmy się tylko uczuciami, ale przede wszystkim zdrowym rozsądkiem. Wakacje mają być przyjemnością dla Ciebie oraz psa, i to miejmy na uwadze, kiedy planujemy urlop.


Sprawdż jakie naturalne przysmaki dla psa zabrać na wakacje

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

Pies i nowy członek rodziny pod jednych dachem – jak się do tego przygotować?

Pies i nowy członek rodziny pod jednych dachem – jak się do tego przygotować?


Autor: Adam Zapolski


Psy kochają swoich właścicieli bezgraniczną miłością i przeważnie chcą, aby skupiać całą uwagę właśnie na nich. Dlatego też, kiedy pojawi noworodek w naszym domu czworonogi, mogą czuć się zazdrosne i odepchnięte. Warto zadbać zawczasu o przygotowanie naszego pieska na przyjście nowego członka rodziny, aby uniknąć w przyszłości problemów.


Jak zacząć?

Najprawdopodobniej nasz pupil miał dostęp do wszystkich pomieszczeń w domu, może to się okazać problem, kiedy dziecko zaczyna raczkować. Jak wiadomo, będzie się czołgać, ślizgać i obracać wycierając śpioszkami całą podłogę. Jak wszyscy wiemy, nigdy w 100% nie uda się umyć łapek pieska po spacerze, które między opuszkami przenoszą piach i inny brud. W tym wypadku dobrym pomysłem jest zakup specjalnych do tego przeznaczonych bramek ograniczających przestrzeń pieska. Możemy na przykład odgrodzić część salonu, jeszcze zanim zawita w nim noworodek. Tym sposobem czworonóg będzie miał czas na oswojenie się z nową sytuacją i zniweluje skutki nagłej zmiany.

To samo tyczy się dostępu do sypialnia i spaniu w łóżku, może okazać się, że pies będzie bardzo zazdrosny o bobasa i wcale nie będzie chciał się dzielić tym miejscem. Jest to całkiem zrozumiałe i dlatego właśnie, choć dla niektórych może okazać się to bolesne, zakazać mu wstępu do sypialni. Zacznij małymi kroczkami, na start od zakazu wejścia do łóżka – ustaw jego spanko w pokoju i staraj się nakłonić go do odpoczywania właśnie w tym miejscu. Kolejnym krokiem będzie wyniesienie jego leżanki przed drzwi, nie zamykaj ich, ale zablokuj tak, aby nie mógł wejść. Tym sposobem będzie miał Was na widoku i nie poczuje się odrzucony. W nagrodę możesz mu dać np. przekąskę.

Cała uwaga na mnie

Do tej pory miał Cię na wyłączność, ale sytuacja ma się zmienić. Dlatego też musisz nauczyć go, że nie zawsze będziecie się np. bawić. Staraj się stonować jego zachowanie, nie reagować na każde zaczepki. Wiem, że może to być trudne, patrząc w ich śliczne, maślane oczka. Ale musi nauczyć się, że nie zawsze możesz poświęcić mu swój czas.

Spacery w trójkę

Czasami może zdążyć się, że będziecie zmuszeni wyjść z pieskiem i dzieckiem jednocześnie. Jeżeli Twój pies ciągnie smycz podczas spaceru, jest to najwyższa pora na naukę. W przeciwnym wypadku taki spacer stanie się udręką dla obu stron. Z jednej strony on będzie zły, że nie może podejść do krzaczka, który On wybierze, a Ty, że szarpie, kiedy prowadzisz wózek. Pamiętaj o jednej podstawowej zasadzie – nigdy, ale to przenigdy nie przyczepiaj smyczy do wózka. Jest to ekstremalnie niebezpieczne i może doprowadzić do katastrofy w postaci wywrócenia wózka.

A dziecko?

Dziecko również musi nauczyć się pewnych zasad, wiem, że ciężko mówić o zasadach dla noworodków, ale wraz z jego rozwojem coraz więcej rozumie. I dlatego tak ważne jest wpajanie mu zasad postępowania z pieskiem. Jedną z takich rzeczy może być niedotykanie miski psa, kiedy ten je – jak wiadomo, pies może poczuć się zagrożony i zareagować agresywnie. Pamiętaj również nauczeniu go delikatnego obchodzenia się z czworonogiem – mam tu na myśli nieciągnięcie za ogon albo uszy. Takie zachowanie jest szczególnie bolesne dla pieska i może skończyć się w najgorszym przypadku ugryzieniem.


Daj swojemu pieskowi naturalne przysmaki dla psa.

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

Całkowity brak apetytu u psa - co może być jego przyczyną?

Całkowity brak apetytu u psa - co może być jego przyczyną?


Autor: Adam Zapolski


Rzadko się zdarza, aby nasz pies przestał nagle jeść. Jeżeli stracił apetyt, zazwyczaj od razu doszukujemy się choroby i pierwsze, o czym myślimy, to wizyta u weterynarza. Jednak nie zawsze odmowa jedzenia przez naszego pupila zwiastuje coś złego.


Jakoś ciężko sobie wyobrazić, żeby jakikolwiek pies nie chciał jeść. Zazwyczaj to wielkie głodomory, które rzucają się na jedzenie, a jak tylko spadnie coś pod stół, to nie ma szans, żeby nie zostało przez nich zjedzone. Czasami jednak ciężko namówić ich na zjedzenie karmy czy nawet niesamowicie pachnącej kiełbasy, którą kładziemy sobie na kanapkę. Jest jednak różnica, kiedy pies ma zmniejszony apetyt, a kiedy w ogóle odmawia zjedzenia swojego posiłku.

Jak zmienić karmę?

Psy, tak jak dzieci są przyzwyczajone do określonego jedzenia i niezbyt chętnie sięgają po nowe produkty. Kiedy karmimy pupila świeżą karmą i nagle przerzucimy go na suchą, może wówczas nie chcieć jeść. Dlatego nie powinniśmy robić tego tak drastycznie z dnia na dzień. Jeżeli decydujemy się na zmianę karmy, wymieszajmy starą z nową, co ułatwi psu przystosowanie się do zmiany jedzenia. Uchroni go to też, przed rozregulowaniem jelit, co może prowadzić do nocnych niespodzianek. Zmiana psiej karmy z dnia na dzień ma wpływ na florę bakteryjną jelit, dlatego róbmy to małymi krokami.

Pogoda a apetyt

Psy mogą odmawiać jedzenia, kiedy temperatura na dworze jest zbyt wysoka. Nie oszukujmy się, nawet nam ludziom ciężko zmusić się do jedzenia, kiedy leje się żar z nieba. Owszem sięgamy po lody, wodę czy zimno piwko, ale spożywamy mało pełnowartościowych posiłków. Psom również może zmniejszyć się apetyt, ale na pewno chętnie przegryzą zimnego arbuza razem z nami.

Przekąska zamiast posiłku?

Nie od dziś wiadomo, że uwielbiamy dokarmiać nasze psy. Kto choć raz nie zmiękł na widok tych maślanych, brązowych oczu? Ok, raz na jakiś czas nie zaszkodzi naszemu psu, jeżeli oczywiście będą to produkty, które mu nie szkodzą. Jednak czasami zwykła przekąska, może przerodzić się w wielkie obżarstwo przy stole, czego konsekwencją może być brak apetytu. Zwyczajnie nasz pies się przejadł i nie ma ochoty na nic więcej. Nie jest to dla niego zdrowe, ponieważ po takim obfitym posiłku, mogą wystąpić u niego problemy żołądkowe.

Kolejną rzeczą, na którą musimy zwrócić uwagę to odpowiednia karma. Szczególnie chodzi tutaj o szczeniaki, które dopiero co przynieśliśmy do domu. Warto zasięgnąć wiedzy od hodowców, czym pies był karmiony i dawać mu to samo, aby uniknąć problemów z jedzeniem.

Najważniejsze, to pamiętać, żeby karmić naszego psa pełnowartościową karmą. Nie ważne czy suchą, czy mokrą. Najlepsza będzie taka, jaką Twój pies toleruje i przede wszystkim zjada ją z apetytem. Karmiąc psy, pamiętajmy również, żeby robić to o stałych porach. A przekąska, niech będzie przekąską w formie marchewki, jabłka czy psiego ciasteczka, a nie obfitym obiadem, po którym pies ominie miskę szerokim łukiem.


Sprawdź koniecznie - ciastka dla psa

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.